Hiện tại không có phương pháp điều trị nào được coi là hiệu quả cho các triệu chứng cốt lõi của rối loạn phổ tự kỉ (ASD), chẳng hạn như khó khăn trong giao tiếp và xây dựng các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, bằng những cách tiếp cận mới, các nhà học đã khám ra tiềm năng bất ngờ của một loại thuốc đường tiêu hóa trong điều trị các triệu chứng này.
Hiện tại không có loại thuốc nào được chấp thuận để điều trị tình trạng thiếu hụt giao tiếp xã hội, triệu chứng chính của rối loạn phổ tự kỉ. Tuy vậy, hầu hết người lớn và khoảng một nửa trẻ em, thanh thiếu niên mắc tự kỉ được kê toa các thuốc chống loạn thần, với nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc không hiệu quả đối với bệnh.
Bác sĩ Elise Koch, đại học Oslo (Na Uy), trưởng nhóm nghiên cứuTrong nỗ lực tìm ra một phương pháp mới để điều trị ASD, các nhà nghiên cứu đã chuyển sang việc tái khám phá những tác dụng mới của các loại thuốc có sẵn. Cách tiếp cận này có nhiều lợi ích, vì những hiểu biết sâu rộng về các loại thuốc hiện có, cách chúng tương tác, độ an toàn và tác dụng phụ sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian “mò mẫm” của các nhà khoa học.
Để xác định các thuốc điều trị mới cho ASD, các nhà nghiên cứu đã xây dựng một mạng tương tác giả lập trên máy tính giữa các loại protein trong cơ thể có liên quan đến bệnh này. Sự tương tác sinh học phức tạp giữa các phân tử protein là mấu chốt của vấn đề, vì một sự thay đổi nhỏ ở một protein cũng có thể kéo theo sự biến đổi của cả hệ thống.
Bằng cách điều tra các loại thuốc hiện có và sự tương tác của chúng với các loại protein trong mạng lưới, nhóm nghiên cứu đã xác định được một số ứng cử viên có khả năng chống lại quá trình tiến triển sinh học của bệnh tự kỉ.
Loại thuốc hứa hẹn nhất có tên Loperamide, thường được sử dụng để điều trị bệnh … tiêu chảy. Mặc dù nghe có vẻ kì lạ, nhưng các nhà khoa học đã xác lập được cơ chế giả thiết mà thuốc loperamid tác động đến ASD.
Theo đó, Loperamid liên kết và kích hoạt một loại protein gọi là thụ thể micro-opioid, thường bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc giảm đau gây nghiện opioid, như morphin. Cùng với những tác dụng giảm đau và an thần giống như các loại thuốc opioid, thụ thể micro-opioid cũng ảnh hưởng đến những hành vi xã hội.
Trong những nghiên cứu trước đây, chuột thí nghiệm được biến đổi gen gây thiếu hụt thụ thể micro-opioid đã xuất hiện những khiếm khuyết về mặt xã hội tương tự như những biểu hiện của ASD. Điều thú vị là các loại thuốc kích hoạt thụ thể micro-opioid đã giúp khôi phục những hành vi xã hội này.
Những kết quả này mang lại hy vọng rằng Loperamid, cũng như các loại thuốc nhắm vào thụ thể micro-opioid khác có thể là liệu pháp tiềm năng để điều trị các triệu chứng về tương tác xã hội trong bệnh tự kỉ ở người. Tất nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu tiền lâm sàng và lâm sàng trước khi có thể khẳng định đươc điều này, tuy nhiên trong mọi trường hợp, chúng cho thấy tiềm năng tái khám phá những tác dụng mới của các loại thuốc hiện có.
♥ Đọc thêm: 12 trẻ mắc tự kỉ có nguồn gốc từ tinh trùng hiến tặng của cùng một người. Có phải do “gen tự kỉ”?