Từ lâu chúng ta đã biết béo phì làm tăng nguy cơ mất cân bằng chuyển hóa đường, và thậm chí gây bệnh tiểu đường. Một nhóm nghiên cứu tại đại học Basel (Thụy Sĩ) giờ đây đang chứng minh một con đường ngược lại: sự thiếu hụt tổng hợp insulin của cơ thể có thể góp phần dẫn tới béo phì.
Chế độ dinh dưỡng mất cân đối, vận động ít và thừa cân là những yếu tố nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường. Nhưng mối quan hệ này dường như cũng diễn ra theo chiều ngược lại, theo báo cáo của một nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Daniel Zeman-Meier, thuộc khoa Y sinh, Bệnh viện trường Đại học Basel dẫn đầu. Nếu như quá trình sản xuất insulin bị tổn hại, giống như trong giai đoạn đầu của bệnh tiểu đường type 2, điều này có thể gây ra béo phì. Phát hiện này được công bố trên tạp chí Nature Communications.
Nhóm nghiên cứu tập trung vào Protease PC1/3, một enzyme quan trọng có chức năng biến đổi các phân tử hormon không hoạt hóa thành dạng hoạt hóa. Nếu enzyme này không hoạt động đúng chức năng của nó trong cơ thể một người, họ có bị rối loạn nội tiết nghiêm trọng. Hậu quả là cảm giác đói không thể kiểm soát, và sau đó, tất nhiên là béo phì.
Trưởng nhóm nghiên cứu, tiến sĩ Zeman-Meier giải thích:
Cho đến nay, người ta cho rằng sự rối loạn điều hòa này là do thiếu vắng kích thích của các hormon cảm giác no. Nhưng khi chúng tôi “tắt” PC1/3 trong não của chuột, khối lượng của chúng không thay đổi đáng kể. Điều này chứng tỏ có điều gì đó đang diễn ra không phải do sự chỉ huy của não bộ.
Kích hoạt insulin không chính xác dẫn đến cảm giác đói và béo phì
Trong bước tiếp theo, các nhà khoa học kiểm tra xem liệu béo phì có thể do kích hoạt sai các hormon khác hay không. PC1/3 kích hoạt insulin theo một cách khác. Insulin đóng vai trò quan trọng trong điều hòa đường máu và chuyển hóa chất béo. Nên nhóm nghiên cứu đã tập trung vào phân tử này. Họ “tắt” hoạt tính của PC1/3 trong các tế bào beta sản xuất insulin ở tuyến tụy của chuột. Những con vật lập tức tiêu thụ nhiều calo hơn đáng kể và nhanh chóng trở nên béo phì, cũng như mắc bệnh tiểu đường.

“Những kết quả này khá thú vị vì người ta thấy rằng PC1/3 bị giảm trong tuyến tụy của bệnh nhân tiền tiểu đường”, giáo sư Marc Donath, thành viên nhóm nghiên cứu cho biết. Điều này cho thấy rằng việc kích hoạt insulin không đúng cách có thể không chỉ là hậu quả mà còn là nguyên nhân dẫn đến béo phì.
PC1/3 cũng rất quan trọng trong việc điều chỉnh cân nặng của những người khỏe mạnh, giáo sư Donath cho biết thêm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự biểu hiện của gen PC1/3 trong tuyến tụy tỉ lệ nghịch với trọng lượng cơ thể. Có nghĩa là lượng PC1/3 càng cao thì trọng lượng cơ thể càng giảm, và giữ enzyme này ở trạng thái vừa phải sẽ giúp giữ thể trọng ở trạng thái tốt.
Phát hiện về sự khiếm khuyết trong các tế bào beta sản xuất insulin là nguyên nhân gây ra béo phì có thể mở ra những hướng điều trị mới trong cuộc chiến chống béo phì và tiểu đường.
♥ Đọc thêm: Các nhà khoa học Mỹ phát triển thành công loại insulin nhanh “siêu tốc”