Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (viết tắt tiếng Anh là NAFLD) là một bệnh lý đang ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại với tỉ lệ mắc mà mọi người không ngờ đến. Tính riêng ở Hoa Kỳ, có 80-100 triệu người trưởng thành mắc căn bệnh này, tương đương khoảng 30-40% dân số. Ở Châu Âu, tỉ lệ này là khoảng 35% và ở Châu Á là 25%. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng men gan và có thể tiến triển thành các bệnh nặng hơn như viêm gan, xơ gan, ung thư tế bào gan nguyên phát.
Tỉ lệ tử vong do bệnh lý gan mạn tính không ngừng ra tăng. Theo số liệu thông kê của Mỹ, tử vong do xơ gan đã tăng 65% trong giai đoạn từ 1999 đến 2016. Cũng trong thời gian đó, số lượng các ca tử vong do ung thư gan đã tăng gấp đôi.
NAFLD cũng ngày một gia tăng và tỉ lệ thuận với sự gia tăng của bệnh tiểu đường type 2 và béo phì.
Một nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Jenny Yang, giáo sư hóa học tại Đại học Georgia ở Atlanta, đã phát triển một kĩ thuật không xâm lấn và đáng tin cậy để chẩn đoán bệnh lý này ngay từ giai đoạn sớm.
Giáo sư Yang và cộng sự đã mô tả phát hiện của họ trên tạp chí Nature Communications.
MỘT KHÁM PHÁ MANG TÍNH CÁCH MẠNG
Các nhà nghiên cứu đã phát triển một loại thuốc “nhuộm” đối quang từ có độ nhạy cao hơn rất nhiều so với loại thường dùng trong kĩ thuật chụp Cộng hưởng từ (MRI).
Chất này có tên là ProCA32.collagen1 có thể phát hiện sự tăng sinh quá mức của Collagen, được biết đến như một dấu ấn sinh học trong bệnh lý gan mạn tính. Chất nhuộm màu này được gắn vào gadolinium, nguyên tố kim loại thường được sử dụng để tạo tương phản trong kĩ thuật chụp MRI.
Giáo sư Yang và nhóm của ông đã thử nghiệm kĩ thuật mới trên chuột thí nghiệm bị mắc xơ gan và viêm gan nhiễm mỡ mạn tính không do rượu (NASH) và nhận thấy có thể phát hiện rất sớm các bệnh này.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng chất này có hiệu quả gấp đôi so với thuốc đối quang từ thông thường. Thử nghiệm được tiến hành trên mẫu mô gan của những người hiến tạng cho thấy chất này có thể phát hiện các khối u nhỏ hơn 100 lần so với ngưỡng mà các chất tương phản hiện đang sử dụng.
Theo tác giả: “Đây là phát hiện có tính chất đột phá, nó cho biết tình trạng xơ gan giai đoạn sớm hoặc bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu bằng cách phát hiện sự phân bố không đồng nhất của collagen trong mô gan với các kĩ thuật tạo ảnh y học. Kĩ thuật này giúp các bác sĩ chủ động theo dõi bệnh nhân của mình và biết được liệu tế bào gan của họ còn có thể hồi phục được hay không. Nó cũng giúp các nhà nghiên cứu dược phẩm lựa chọn đúng bệnh nhân cho các thử nghiệm lâm sàng hoặc lựa chọn đúng đối tượng để phát triển các loại thuốc trị bệnh”.
“Chất tương phản mới có thể tạo ra màu kép, do đó bạn có thêm các thang độ màu tương phản khác nhau. Do đó độ nhạy và độ chính xác phát hiện bệnh qua hình ảnh tốt hơn nhiều” Giáo sư Yang cho biết thêm.
Xơ gan giai đoạn sớm và bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu có thể được đảo ngược tiến trình nếu phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp trị liệu thích hợp. Tuy nhiên các kĩ thuật chẩn đoán hiện tại như Siêu âm đàn hồi FibroScan hoặc Cộng hưởng từ có dùng chất tương phản (MRE) không thể phát hiện từ giai đoạn sớm các bệnh lý này.
Giáo sư tin rằng, khi biết được mình bắt đầu mắc những căn bệnh này, mọi người cũng sẽ có ý thức để thay đổi lối sống tích cực hơn. “Trước đây, khi không thể khẳng định được xơ gan bắt đầu tiến triển từ thời điểm nào, mọi người thường có tâm lý chủ quan về nó bởi ở giai đoạn sớm của bệnh gan, hoàn toàn chưa có triệu chứng nào đáng để lưu tâm. Những gì xảy ra tiếp theo là họ tiếp tục lối sống của họ và đến một lúc nào đó xơ gan tiến triển thành giai đoạn muộn, hoặc tệ hơn là ung thư gan”.
Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có kế hoạch để nhận được sự chấp thuận của Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người tại bệnh viện đại học Emory ở Atlanta, bang Georgia.
Nguồn : medicalnewstoday